XX i XXI wiek

The unique testimony of Lutosławski’s contacts and co-operation with J. & W. Chester and Wilhelm Hansen Musik-Forlag remains his correspondence with these two firms from the years 1966–1994, which is now kept at the Paul Sacher Archive in Basel.

ZBIGNIEW SKOWRON is a Professor at the Institute of Musicology at the University of Warsaw and the editor of Lutosławski Studies (Oxford, 2001) and of Lutosławski on Music (Lanham, Maryland, 2007).

This volume is the result of research presented during the first international conference on Polish music organised by a British university (Canterbury Christ Church University), in 2009.

Wielokrotnie wznawiany w krajach anglojęzycznych Przewodnik po analizie muzycznej Nicholasa Cooka prezentuje kluczowe wiadomości na temat klasycznych już dla XX wieku metod analitycznych i na polskim gruncie jest pierwszym tego typu kompleksowym ujęciem. Po zwięzłym przedstawieniu tak zwanych „tradycyjnych” metod analizy formy i harmoniki, stanowiących punkt odniesienia dla porównań, autor omówił w sposób teoretyczno-krytyczny, a także na konkretnych przykładach, wszystkie ważniejsze metody analityczne II połowy XX wieku...

Panufnik's main artistic idea: achieving a balance between the richness of emotions and the intellectual tension in his musical work. The sound system of the composer was crystallized until the late sixties...

Główna idea artystyczna Andrzeja Panufnika: osiągnięcie w dziele muzycznym równowagi między bogactwem emocji i ładunkiem intelektualnym towarzyszyła mu w całej jego drodze twórczej. System dźwiękowy kompozytora skrystalizował się wprawdzie dopiero z ...

Pierwsza w polskim i światowym piśmiennictwie muzycznym opowieść o życiu siostry Karola Szymanowskiego, Stanisławy, wybitnej śpiewaczki i niezwykłej artystki. Oparta na dokumentach i materiałach źródłowych w przeważającej części dotąd nieznanych. Ukazuje losy artystki na tle Lwowa, Krakowa i Warszawy z lat 1907-1913, Genewy i Lozanny czasów I wojny światowej, wreszcie Warszawy, Rygi, Helsinek, Paryża, Wiednia, Mediolanu, Frankfurtu, Berlina w okresie międzywojennym. Dyskretnie śledzi skomplikowane życie osobiste artystki, w którym tragizm miesza się ze szczęściem, sztuka walczy o pierwszeństwo z miłością. Ukazuje niezwykłe i głębokie powinowactwo duchowe Stanisławy i Karola, który powiadał: „Żywym swym cudnym głosem mówisz ludziom, o czym ja marzę”.

Barwnym, literackim językiem Teresa Chylińska przybliża urodę i klimat tamtych czasów i zdarzeń, rysuje sylwetkę czarującej kobiety i wielkiej artystki, która znacząco wpłynęła na kształt polskiego życia muzycznego.

Książka zawiera przegląd głównych trendów w muzyce polskiej XX wieku oraz przedstawienie wybranych sylwetek kompozytorów, których wkład do polskiej i światowej kultury muzycznej jest nie do przecenienia. […] W rozdziałach książki poświęconych kompo-zytorom urodzonym pod koniec XIX wieku, których twórczość w znacznej mierze przypada na początek XX wieku, podkreślono niezwykle ważną rolę Paderewskiego dla promocji kultury polskiej w świecie, znaczenie twórczości symfonicznej Karłowicza w kontekście muzyki jemu współczesnej, a także drogę twórczą Szymanowskiego prowadzącą do unowocześnienia warsztatu kompozytorskiego i genialnej stylizacji folkloru polskiego, porównywalnej z Chopinowską. Z pokolenia kompozytorów, których kariera artystyczna miała swój początek w okresie międzywojennym, więcej miejsca poświęcono Józefowi Kofflerowi, Aleksandrowi Tansmanowi, Grażynie Bacewicz, Romanowi Palestrowi, Andrzejowi Panufnikowi i Witoldowi Lutosławskiemu. Celem tej prezentacji jest zaakcentowanie oryginalności ich stylów muzycznych. Z następnej generacji kompozytorów bliżej przedstawiono Tadeusza Bairda, Kazimierza Serockiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Krzysztofa Pendereckiego. Fenomen Pendereckiego zapewne będzie można trafniej ukazać z dalszej perspektywy czasowej, ale już od dawna jest oczywiste, że to jego twórczość - niezależnie od kontrowersyjnych opinii, jakie prowokuje - jest ciągle obecna w światowym repertuarze koncertowym i operowym, zaznaczając tym samym miejsce muzyki polskiej w kulturze uniwersalnej […].

 (ze wstępu Autorki)

Opera przeżywa rozkwit na przełomie XX i XXI wieku. Do ożywienia zainteresowania tym niezwykle atrakcyjnym dla widzów gatunkiem muzyki scenicznej przyczynili się w dużej mierze kompozytorzy amerykańscy tworzący w drugiej połowie XX wieku: Philip Glass, John Adams i Steve Reich. Duże znaczenie w amerykańskiej twórczości operowej mają dzieła sięgające po współczesną tematykę polityczną, wśród których wielką popularnością cieszy się zwłaszcza Nixon w Chinach Johna Adamsa. Wątek polityczny pojawia się również w wideooperze Steve’a Reicha The Cave, przedstawiającej reprezentantów różnych narodów: Żydów, Palestyńczyków oraz Amerykanów. Ważną operą społeczno-polityczną jest także Satyagraha Philipa Glassa. Wszystkie te trzy opery współtworzą paradygmat współczesnej opery amerykańskiej o tematyce politycznej z typową dlań różnorodnością gatunków muzycznych, reprezentując nowe rodzaje muzyki scenicznej (dokumentalny utwór sceniczny o aktualnej treści, wideoopera oraz opera portretowa).

Treść książki skoncentrowana jest na dwóch komplementarnych nurtach tematycznych: dziele Zbigniewa Bargielskiego i wątkach biograficznych (tych przede wszystkim, które łączą się z twórczością i jej recepcją), z uwzględnieniem kontekstu kulturowego, umożliwiającego zrozumienie sytuacji twórcy w splocie rozmaitych uwarunkowań.

Tematyka biograficzna, stawiająca sobie za cel chronologiczne uchwycenie wydarzeń życia kompozytora w kolejnych jego etapach, wypełnia początkowe paragrafy rozdziałów: Zakorzenienie, Studia muzyczne, Pobyt w Austrii i Powrót do Polski, stanowiąc wprowadzenie do rozważań ukierunkowanych na charakterystykę kompozycji przypisanych danemu etapowi życia i przyporządkowanych poszczególnym gatunkom, z których żaden nie został pominięty. Dzieło zatem jawi się ostatecznie jako główny przedmiot uwagi w tej książce.

O doborze przedstawianych w poszczególnych rozdziałach utworów zadecydowało kilka kryteriów: ich ranga w kompozytorskim dorobku Bargielskiego, reprezentatywność proponowanych rozwiązań kompozytorskich, rzutujących na dobór zagadnień, np. z obszaru stylistyczno-estetycznych transformacji języka muzycznego czy elementów constans tegoż. Istotnym kryterium było również przyjęte w pracy założenie zaprezentowania utworów gatunkowo różnorodnych. W omówieniach kompozycji w ramach gatunków utrzymany został porządek chronologiczny.

Oprócz rozdziałów I–IV, w których elementy biograficzne łączą się z charakterystyką twórczości oraz jej recepcją w Austrii i w Polsce, książka zawiera dwa kolejne rozdziały, z których V stanowi próbę syntetycznego ujęcia idiomatycznych cech języka muzycznego Zbigniewa Bargielskiego, zaś w rozdziale VI zebrane zostały refleksje osób, z którymi w większości, oprócz zawodowych, połączyły Bargielskiego więzy wieloletniej przyjaźni.

Książkę dopełniają Aneksy. Pierwszy z nich jest spisem kompozycji uwzględniającym, oprócz tytułu i obsady, datę powstania (także rewizji) dzieła i informację o wydaniu. Aneks drugi zawiera wybór wierszy Zbigniewa Bargielskiego z krótką charakterystyką tego nurtu twórczości, Aneks trzeci prezentuje wybrane fragmenty tekstów publicystycznych Bargielskiego również z krótkim wprowadzeniem do tej sfery aktywności kompozytora. W Aneksie czwartym znajdują się teksty słowne wykorzystane w dwóch przedstawionych w książce dziełach: Sonnenlieder i Im Niemandsland, a w Aneksie V wykaz filmów i sztuk teatralnych z muzyką Zbigniewa Bargielskiego.

(Fragmenty Wstępu książki)

Darmstadt - niemieckie miasto położone na południowym krańcu Hesji, w połowie drogi między Frankfurtem nad Menem a Heidelbergiem. To tu od 1946 roku odbywają się Internationale Ferienkurse für Neue Musik. Na przestrzeni blisko sześćdziesięcioletniej ...

Dodruk książki, która pierwotnie ukazała się w 1995 roku.

Niniejsza publikacja to obszerne studium ukazujące muzykę amerykańską XX wieku w jej kolejnych fazach rozwojowych począwszy od Charlesa Ivesa po postmodernizm i stylistykę lat 90-tych, teoria, praktyka kompozytorska, normy stylistyczne i ich realizacja u poszczególnych kompozytorów.

Twórczość muzyczna będąca przedmiotem niniejszego dyskursu obejmuje mazurki fortepianowe skomponowane w latach 1900-2000 przez kompozytorów, którzy deklarowali swą przynależność do polskiej kultury zarówno tworzonymi dziełami, jak i innymi formami ekspresji potwierdzającymi ich kulturową więź z Polską. (...) Na tę obszerną kolekcję muzyczną składają się zatem mazurki kompozytorów, którzy aktywność muzyczną rozwijali w Polsce (Szymanowski, Szeluto, Różycki, Friemann, Woytowicz, Lefeld, Kazuro, Ekier, Schaeffer, Kilar, Górecki, Borkowski, Sawa...) i poza granicami kraju, determinowani okolicznościami historycznymi (Maciejewski, Szałowski, Kassern, Radzyński) lub – co częściej spotykane – podejmujący niezależnie od tych czynników decyzje o osiedleniu się w innych ośrodkach muzycznych Europy (Tansman, Rabiński) i Ameryki (Stojowski, Łabuński)...