Antoni Milwid: Missa Es-dur (I)

Publikacja dostępna wyłącznie w postaci cyfrowej w wolnym dostępie tutaj lub za pomocą linku "Full_text" poniżej.

Szczątkowe dane o Antonim Milwidzie nie pozwalają na całościowe odtworzenie jego życiorysu. Nekrolog czerwińskiego organisty wskazuje wieś Stawianki w powiecie wiłkomierskim (współczesna Litwa) jako miejsce urodzenia kompozytora; na podstawie tego samego wpisu w czerwińskiej księdze zmarłych szacuje się jego urodzenie na 1755 rok. Zmarł w 1819 roku. Zatrudnienie u kanoników regularnych Milwid w Czerwieńsku miał znaleźć 29 IX 1779 roku. Jego pobyt w nadwiślańskim miasteczku, chociaż niemal sześćdziesięcioletni i trwający prawdopodobnie nieprzerwanie do końca życia kompozytora, nie pozostawił śladów w dokumentacji kościelnej. Przez współczesnych był ceniony jako kompozytor, organista i nauczyciel. Chociaż brak źródeł nie pozwala na zrekonstruowanie aktywności kapeli czerwińskiej, a co za tym idzie również życia zawodowego Milwida w latach 1779–1819, można przypuszczać, że wyglądało ono analogicznie do działalności innych kapelmistrzów zespołów kościelnych na terenach polskich. Jego rola jako kapelmistrza obejmowała – jak już wspomniano – kształcenie kolejnych członków zespołu, organizowanie oprawy muzycznej liturgii w niedziele, święta kościelne oraz na mszach rekwialnych, grę na organach i śpiew, a także organizowanie materiału nutowego poprzez kopiowanie utworów muzycznych i pisanie własnych, czego dowodzą liczne zachowane po nim rękopisy.

Msza prezentowana w niniejszej edycji jest jednym z najlepszych zachowanych utworów czerwińskiego twórcy. Jest to utwór bardzo rozbudowany, zawarty w 1559 taktach i zawierający wszystkie tradycyjnie opracowane muzycznie części liturgii mszalnej. Wzorem popularnych zwłaszcza w połowie XVIII wieku tzw. mszy kantatowych poszczególne ustępy kompozytor wydzielił w sposób kontrastujący pod względem przede wszystkim metrum i tempa. Forma poszczególnych ustępów częściowo podyktowana jest strukturą opracowywanego tekstu, a częś­ciowo popularnymi konwencjami budowy utworów muzycznych w omawianym okresie. Większość cząstek zbudowana jest w sposób odcinkowy, z wykorzystaniem nieregularnie powracających motywów muzycznych. Missa in Dis Milwida cechuje się mnogością pomysłów muzycznych i przepełniona jest śpiewnymi, zapadającymi w pamięć frazami. Jest to cecha twórczości czerwińskiego kompozytora, na którą zwracali uwagę badacze podejmujący próbę jej ogólnej charakterystyki.

Publikacja została przygotowana przez Jolantę Bujas-Poniatowską.

The publication is available only in digital form in open access here or via the "Full_text" link below. 

Fragmentary data about Antoni Milwid do not allow a complete reconstruction of his biography. The obituary of the organist from Czerwińsk indicates the village of Stawianki in the district of Ukmergė (modern Lithuania) as the composer’s place of birth; on the basis of the same entry in the Czerwińsk register of the dead, it is estimated that he was born in 1755. He died in 1819. Milwid’s employment in the Canons Regular’s chapel in Czerwińsk began on 29 September 1779. His stay in the town left no traces in church records although it was almost sixty years long and perhaps lasted uninterruptedly until the end of his life. He was appreciated by his contemporaries as a composer, organist and teacher. Although the lack of sources does not make it possible to reconstruct the activities of the Czerwińsk ensemble, and thus also Milwid’s professional life in the years 1779–1819, it can be assumed that it was analogous to the activities of other Kapellmeisters of church ensembles in the Polish territory. His role included, as already mentioned, teaching successive chapel members, organising the musical setting of liturgies on Sundays, church holidays, and during requiem masses, playing the organ and singing, organising sheet music by copying compositions and writing his own, as evidenced by the numerous manuscripts that have survived.

The Mass presented in this edition is one of the most advanced surviving works by Milwid. It is an elaborate composition, 1559 bars long, and consisting of all the parts of the Mass liturgy that were traditionally set to music. Following the example of the so-called cantata masses, popular especially in the mid-18th century, the composer divided the individual sections in a way that contrasted primarily in terms of metre and tempo. The form of the individual movements is partly dictated by the structure of the text and partly by popular conventions of musical language in the period under discussion. Most of the sections are constructed of smaller segments, using irregularly recurring musical motifs. Milwid’s Missa in Dis is characterised by a multitude of musical ideas and is filled with melodious, memorable phrases. This is a feature of the Czerwińsk composer’s oeuvre that has been pointed out by scholars attempting to characterise it in general.

The publication was prepared by Jolanta Bujas-Poniatowska.