Konstanty Regamey: Pieśni perskie na baryton i dwa fortepiany

Pierwsze po wybuchu wojny lato i jesień 1940 roku Regamey spędzał w Krakowie, nie będąc jeszcze na początku wojny zaangażowany w działalność dla polskiego podziemia. Rozbudzenie zainteresowań muzycznych powoduje udostępniona mu przez muzykologa prof. Zdzisława Jachimeckiego partytura Wozzecka A. Berga. Regamey pisze, że zatapiając się w tę „zdumiewającą muzykę”, znajdował w niej „szereg wspaniałych pomysłów ekspresjonistycznego traktowania śpiewu”. Zaczyna odczuwać potrzebę ukształtowania tego typu śpiewu w podobny, ale odmienny i zupełnie własny sposób, i tak rodzi się pragnienie komponowania.

Podstawą umuzycznienia stają się Rubajaty O. Chajjama, znane w Polsce ze zwięzłości kunsztu poetyckiego i głębokich treści filozoficznych, z kilku przekładów, o których Regamey orientalista tak pisał: „Znałem te teksty w oryginale i w przekładzie Gawrońskiego, przekładzie filologicznie i poetycko najdoskonalszym. Jednakże, gdy zaznajomiłem się w jakiejś antologii z kilkoma przekładami Wolskiej i Pawlikowskiego, właśnie ich pewna secesyjność i urocza sztuczność języka wydały mi się bardziej niż przekłady Gawrońskiego prowokujące do dokomponowania muzyki”. (...)

Pieśni Regameya zaczęły powstawać w błyskawicznym tempie. Pierwsza została skomponowana w Krakowie w ciągu paru dni (od 28 sierpnia do 2 września 1940), druga w kilka godzin (5 września), trzecia pieśń powstała w połowie września, jeszcze przed powrotem kompozytora do Warszawy. Czwarta ukończona została 3 października, a piąta 15 listopada, szósta była komponowana do 19 grudnia 1940 roku. Wyniknęło to wówczas ze spontanicznego rozpoczęcia pracy nad nową i zupełnie inną kompozycją, nad Kwintetem, który odciągnął na długo uwagę kompozytora od pieśni. Do pieśni siódmej Regamey powrócił po półtorarocznej przerwie na wiadomość o możliwości wykonania całego cyklu przez Edwarda Bendera i ukończył ją 15 maja 1942 roku. Jednakże zaplanowany koncert się nie odbył. Do prawykonania doszło dopiero na wiosnę 1943 roku, kiedy interpretacji pieśni podjął się Michał Bułat-Mironowicz.

(Fragment omówienia pieśni autorstwa Jerzego Stankiewicza)