Damian Stachowicz: Missa Requiem. SSS Tom XI

O. Damian Stachowicz, właśc. Jan Stachowicz, Damian to imię zakonne (ur. 23 czerwca 1658 w Sokołowie, zm. 27 listopada 1699 w Łowiczu). W wieku siedemnastu lat wstąpił w Rzeszowie do zakonu pijarów obierając imię Damiana od Trójcy Przenajświętszej. Przebywał także w domach pijarów w Podolińcu, Prievidzy (tereny dzisiejszej Słowacji), Warszawie i Łowiczu, gdzie pełnił m.in. obowiązki nauczyciela w klasach gramatyki, retoryki i teologii, kierownika chóru oraz prefekta szkoły i vice-rektora kolegium łowickiego. Informacje biograficzne zawarte w niniejszym zeszycie zostały oparte na najnowszych badaniach archiwalnych, które w znacznym stopniu zmieniają dotychczasowe wyobrażenie o życiu kompozytora. Missa Requiem na pięciogłosowy zespół wokalny (2SATB), dwie trąbki, dwoje skrzypiec i b.c., powstała przed 1693 r., gdyż informację o jej wykonaniu znajdujemy w opisie uroczystości pogrzebowych pierwszego rektora kolegium pijarów w Łowiczu, Wojciecha Siewierkiewicza (zm. 14 IX 1693). Jest to największy zachowany utwór Stachowicza. Kompozytor, zgodnie z obowiązującą praktyką, opracował zarówno części ordinarium missae (Kyrie, Sanctus, Agnus Dei), jak i niektóre części proprium (introitus Requiem aeternam, sequentia Dies irae i offertorium Domine Jesu). Dbałość o aspekt brzmieniowy wyraża się tu m.in. w zmienności układów głosów i instrumentów (wykorzystywanych jest osiemnaście różnych zestawów) przy jednoczesnej logice następstw osiągniętej przez przemienność tutti i małogłosu. Relacje słowno-muzyczne w Requiem Stachowicza funkcjonują na wielu różnych poziomach, począwszy od projekcji architektoniki tekstu na formę utworu, poprzez prozodię, aż do szeroko rozumianej retoryki muzycznej. Dzieło jest świadectwem biegłości warsztatowej i bardzo dobrej orientacji kompozytora w obowiązujących konwencjach, zwłaszcza że w repertuarze polskim nie są znane opracowania mszy żałobnej w technice koncertującej, na których mógłby się wzorować.

Opr. Maciej Jochymczyk

Fr. Damian Stachowicz was born on 23 June 1658 in Sokołów. At his baptism, he received the name Jan. At the age of seventeen, he joined the Piarist order in Rzeszów, choosing the name Damian of the Most Holly Trinity, and took the habit on 9 June 1675. At the local Piarist school, he had already studied probably since 1669. In 1675 (on 6 August) he moved to Podolinec, where until 1677 he taught classes in poetry and rhetoric, as well as carrying out musical duties. Beginning in 1678, he lived in the monastery in Prievidza, acquired an education there in the area of philosophy and theology, taught classes in grammar, and probably also continued his involvement in music, as is indicated by the large number of his compositions mentioned in the music materials inventory of that monastery. From 1681 to 1690, he was active in Warsaw, where he took priestly orders on 21 December 1685. Here, he is still mentioned as a philosophy student (until 1682), also occupied with music education for youth. From 1691 until his death, he lived in Łowicz, carrying out duties as a choirmaster, rhetoric and theology teacher, school prefect (at least from 1696 onwards) and, finally, as vice-rector of the college (from 1698 onward). Here he also died on 27 November 1699. The Missa Requiem was written before 1693, because we find information about its performance in a description of the funeral ceremonies for the first rector of the Piarist college in Łowicz, Wojciech Siewierkiewicz (d. 14 September 1693).