Sylwia Jakubczyk-Ślęczka: Eliezer Goldberg. Galicyjski mistrz żydowskiej kompozycji i harmonii

Eliezer Goldberg (1843–1920) był chazanem (tj. kantorem) krakowskiej synagogi Kupa. Międzywojenne relacje prasowe opisują go jako śpiewaka i kompozytora o wyjątkowym znaczeniu dla religijnych Żydów krakowskich, bez względu na prezentowane przez nich odłamy religijności i różnice światopoglądowe. Także żydowskie środowisko muzyczne Krakowa widziało w nim stróża tradycji i nadzieję dla przyszłej muzyki żydowskiej, dla której jego dzieła stanowić mogłyby bezcenne źródło inspiracji.

Co było wyjątkowego w twórczości Goldberga? Dlaczego jego dziełom przyznano tak szczególny status? Odpowiadając na te pytania, monografia ta staje się nie tylko studium nad Goldbergiem, ale też jego otoczeniem. Traktuje o kulturze muzycznej Galicji i Europy Wschodniej, w której Goldberg wyrastał, o przemianach świato­poglądowych zachodzących w jego żydowskim otoczeniu, a rzutujących na jego postawę, twórczość i recepcję. W sposób szczególny przygląda się międzywojennemu środowisku krakowskich muzyków żydowskich.

Opracowanie to poszerza też aktualną wiedzę na temat kultury muzycznej przedwojennego Krakowa. Przypomina o obecności muzyki żydowskiej w przestrzeni miejskiej i poddaje ją szczegółowej analizie, oferując Czytelnikowi możliwość jej lepszego poznania i zrozumienia. Jednocześnie zaskakuje – przede wszystkim samą muzyką Goldberga, kiedy uświadomimy sobie, że jako ortodoksyjny kantor jednej z krakowskich synagog zaledwie sto lat temu ubogacał jej brzmienie o stosunkowo egzotyczny dla jego współczesnych mieszkańców, wschodni koloryt.

(fragmenty Wstępu książki)