Jakub Kubieniec: Uniwersalizm i swoistość w średniowiecznych antyfonarzach krakowskich

Praca zrodziła się z podjętych przeze mnie badań nad rękopisami kanoników regularnych z kościoła Bożego Ciała na Kazimierzu i ich relacji do źródeł katedralnych. W tysiącletniej historii krakowskiej diecezji, a zatem i krakowskiej liturgii sześciotomowy antyfonarz z kościoła Bożego Ciała nie zajmuje oczywiście miejsca pierwszorzędnego. Jest to jednak jedyne zachowane w Krakowie (ściślej mówiąc na Kazimierzu) źródło pozamszalnego chorału diecezjalnego nie pochodzące z Katedry Wawelskiej. Źródło to - które, jak postaram się pokazać, reprezentuje pozakatedralną i być może "przedoficjalną" tradycję krakowską - uzupełnia również w znacznym stopniu naszą wiedzę na temat krakowskich zwyczajów liturgicznych. Brak całościowego opracowania liturgii godzin sprawowanej w krakowskiej katedrze spowodował, że konieczne było choćby wstępne ustalenie jej cech charakterystycznych, co wiązało się rzecz jasna z dość wnikliwą analizą zachowanych antyfonarzy i brewiarzy wawelskich. Książka nie jest zatem monografią średniowiecznego źródła w ścisłym tego słowa znaczeniu i w istocie ma dwóch bohaterów. Pierwszy rozdział poświęcony jest analizie tradycji i rękopisów kanoników regularnych, które jako źródła stosunkowo mało znane zasługują moim zdaniem na ogólną choćby analizę źródłoznawczo-liturgiczną. W rozdziale drugim tradycja kanonicka potraktowana jest jako część rytu krakowskiego, którego cechy uniwersalne i partykularne usiłuję wyróżnić, porównując go z innymi przekazami polskimi i obcymi. Trzeci rozdział książki poświęcony jest tradycji melodycznej rękopisów krakowskich - zarówno kanonickich jak i katedralnych - która również wykazuje wiele cech swoistych. Praca była pomyślana jako monografia, z czasem jednak jej tematyka została poszerzona tak, że obecnie zawarte w niej spostrzeżenia przyczynią się - mam nadzieję - do lepszego poznania liturgiczo-muzycznej tradycji całego Kościoła krakowskiego, który w historii polskiej kultury i duchowości zajmuje miejsce wyjątkowe.