Zofia Chechlińska: Wariacje i technika wariacyjna w twórczości Chopina

Praca niniejsza stawia sobie za cel przedstawienie wariacji i techniki wariacyjnej Chopina nie tylko w formach wariacyjnych, ale w całej twórczości kompozytora. Uwzględniono tu wszystkie utwory, w których autorstwo Chopina jest pewne, pomijając jedynie utwory wątpliwe i przypisywane kompozytorowi, jak np. Wariacje na flet i fortepian. Zadaniem pracy jest próba odpowiedzi na pytania, w jakim stopniu twórczość Chopina jest nasycona wariacjami, jaką rolę pełni w niej technika wariacyjna, czy i w jakim stopniu współdziała ona z innymi technikami rozwijania i przekształcania materiału muzycznego, czy i na ile sama technika wariacyjna ulegała zmianie, jak zmieniała się jej funkcja w utworze oraz na ile zmiany wariacyjne są specyficzną właściwością utworów Chopina. Odpowiedź na powyższe pytania wymaga omówienia szeregu kwestii bardziej szczegółowych, co z kolei decyduje o układzie pracy. Punkt wyjścia rozważań stanowi próba zdefiniowania pojęcia wariacji w odniesieniu do twórczości Chopina. Pojęcie to z jednej strony wyznacza zakres zjawisk objętych badaniem, z drugiej stanowi narzędzie badawcze. Następnie przedstawiona zostanie morfologia wariacji, niezależnie od tego, na jakim poziomie dzieła one występują, jakich jednostek muzycznych dotyczą i jakie pełnią funkcje. Chodzi tu o pokazanie sposobów, jakimi Chopin buduje wariacje, powiązań zachodzących w tym zakresie z tradycją i dokonujących się stopniowo zmian. W dalszym ciągu rozpatrzone zostaną wariacje mikrostruktur, a więc drobnych cząstek, takich jak motywy, frazy aż do prostych okresów włącznie, tym razem już z uwzględnieniem funkcji, jakie pełnią one w utworze. Kolejny rozdział poświęcony jest wariacjom makrostruktur - płaszczyzn tematycznych, części utworów aż do form wariacyjnych. Oba te rozdziały mają na celu ukazanie stopnia nasycenia wariacjami na różnych poziomach utworu i funkcji, jakie pełnią wariacje w kształtowaniu dzieła. Pracę zamyka rozdział dotyczący ewolucji wariacji Chopinowskich, będący równocześnie rodzajem podsumowania i porównania zmian w zakresie techniki wariacyjnej z przemianami dotyczącymi innych problemów kompozytorskich. [Fragment wstępu książki]

 

Nakład wyczerpany